Marktontwikkelingen 12-2022

Nieuwe verwachtingen voor de bouw vanuit Euroconstruct laten een daling zien. Ook marktinformatie-bedrijven Buildsight en Bouwkennis zien diverse negatieve signalen. Zijn we dus op weg naar een (bouw)recessie in Europa en Nederland?

We beginnen eerst met de algemene verwachtingen in de bouwcijfers van EUROCONSTRUCT, deze zijn medio november gepresenteerd. 

EUROCONSTRUCT

De meest recente economische prognoses van EUROCONSTRUCT voorspellen dat de groei van de bouwproductie (de rode lijn in de grafiek hieronder) in heel Europa zal dalen tot 0% in 2024. Nieuwe economische gegevens wijzen op twee moeilijke jaren voor de bouw in heel Europa, met groeiprognoses die dalen tot 0,2% in 2023 en een vlakke 0% in 2024 vergeleken met 2% eerder. Ondanks een positiever 2022 met een verwachte groei van 3,0%, zal de bouwproductie waarschijnlijk zwakker zijn dan eerder werd aangenomen, en er wordt geen herstel verwacht tot 2025.

Volgens Mohammed Chaudri, Chief Economist of Experian:”Gedurende de afgelopen zes maanden hebben er in Europa enorme veranderingen plaatsgevonden die van invloed zijn geweest op de economische omgeving van de bouw. De oorlog in Oekraïne en de vele gevolgen en onzekerheden die deze met zich meebrengt, stijgende rentetarieven, de verkrapping van de financiële markt en de aanhoudende problemen met de beschikbaarheid van bouwmateriaal en de kosten spelen allemaal een belangrijke rol. Uit de prognose van EUROCONSTRUCT van november bleek dat bijna alle factoren die van invloed zijn op de bouwvraag negatief zijn, waaronder de economie, consumentenprijzen, rentetarieven en consumentenvertrouwen. Het lijkt erop dat het een ruwe periode van aanpassing wordt voor de industrie, voordat de groei in 2024 terugkeert.” 

De verwachtingen voor Nederland en België zijn geel gemarkeerd en verschillen nog wel. België heeft een kleine plus van 1,4% dit jaar en een prognose van -0,1% voor 2023. Nederland heeft nog een groei van 3,3% in 2022 en 1,2% voor 2023. Met een afname van de groei in de jaren erna voor Nederland tot slechts 0,5%.

Conjunctuur

De Nederlandse economie kromp in het 3e kwartaal van 2022 onverwacht, -0,2% kwartaal-op-kwartaal met name door onverwachte daling in investeringen. Ook de bouwproductie was kwartaal-op-kwartaal dalende met -1.1%.
De BrutoBinnenlandsProduct (BBP) prognoses van 2023 van diverse partijen zijn klein en voor 2024 wat meer aan de positieve kant in onderstaande tabel.

Bouwconjunctuur

De bouwproductie kromp dus in het 3^e kwartaal, met name door de woninginvesteringen van -2.7%. De bouwproductie groeide nog wel met 2% t.o.v. vorig jaar. De orderportefeuilles tot en met september van woningen daalt wel, maar is met 13 maanden werk nog steeds fors. Die van de utiliteitsector daalt ook verder, maar zijn met 10,1 maanden werk nog net in de dubbele cijfers. De zorgen blijven er wel al stagneert het personeelstekort, maar bouwkosten-stijgingen houden aan door de energiecrisis. 

Vergunningen nieuwbouw

De groei van e-commerce lijkt te stokken nu zelfs bol.com mensen gaat ontslaan en flitsbezorgers elkaar overnemen. Er zijn duidelijk minder orders voor combinatiehallen met kantoor en de bouw van (grote) hallen en loodsen staat ook onder druk. In het derde kwartaal is de daling verdergegaan qua vergunningen voor hallen en loodsen, zie de grafieken hieronder. Bij de eerste zijn het 4 kwartalen voortschrijdend, maar het beeld in de 2e grafiek is veelzeggend met een dip in de vergunningen voor beide soorten hallen en loodsen, waarbij de laatste kolom maar één kwartaal is in plaats van een half jaar.

Stikstof update

Het kabinet zet in op versnelde uitkoop van piekbelasters in 2023. Maar of dat vlot tot stand gaat komen is afwachten. Vele provincies hebben moiete om het stikstofbeleid in goede banen te leiden. 

Tot slot de utiliteit voorspellingen op een rij voor NL

Overzicht van de recente Buildsight en Bouwkennis Utiliteitsbouw (nieuwbouw) voorspellingen in % ten opzichte van het jaar ervoor. Verder nog de Euroconstruct Nederland verwachtingen voor de gehele bouwsector.

	Datum	2020	2021	2022	2023	2024
Buildsight (m2)	13-12-22	-9,0	+6,0	+6,0	-1,0	-4,0
Bouwkennis (m2)	03-10-22	-7,2	+11,0	+3,4	-2,0	-2.4
Euroconstruct Bouw (€)	23-11-22	+0,2	+2,4	+3,3	+1,2	+0,5

Bouwkennis en Buildsight geven iedere 3 maanden een update. Buildsight en Bouwkennis geven beide negatieve verwachtingen af in m2 BVO voor de komende 2 jaren. Euroconstruct is nog wel positief, maar dit is voor de gehele Nederlandse bouw (inclusief infra en civiele techniek). De sector heeft dus duidelijk een omslag bereikt volgens deze bronnen.  

Bronnen: Bouwkennis, BouwMonitor, Buildsight, CBS, CPB, Cobouw, EIB en EUROCONSTRUCT.