Marktontwikkelingen 08-2024

In het eerste kwartaal van dit jaar is het herstel van de Nederlandse economie gestokt, maar gelukkig is het 2^e kwartaal weer positief afgesloten. De Nederlandse economie groeide namelijk in het 2^e kwartaal met 1%. Helaas is de bouwrecessie nog niet voorbij met in het eerste kwartaal een krimp van -1,8% in de bouwproductie, na kleinere minnen in de kwartalen ervoor. Het tweede kwartaal is nog niet bekend. Laten we dus eens verder naar wat cijfers kijken, die voor de utiliteitsnieuwbouw niet positief zijn.

EUROCONSTRUCT

De economische vooruitzichten in het EUROCONSTRUCT-gebied zijn nogal gemengd. Na de bescheiden groei in 2023 (+0,4%), met dalingen in de economische output in totaal zeven lidstaten, zal de vooruitgang in 2024 waarschijnlijk gematigd blijven (+1,1%). Hoewel de economie in 2025 enigszins zal aantrekken, blijft de grens van 2% vanuit het perspectief onhaalbaar, gezien de talrijke dempende factoren zoals de renteomslag, inflatie en stijgende bouwkosten. De bouwproductie (de blauwe lijn in de grafiek hieronder) doet het zelfs nog minder qua prognoses van EUROCONSTRUCT in heel Europa en zal verder dalen in 2024 naar -2,7% ten opzichte van 2023 voor de 19 landen in Euroconstruct. Het netwerk voorspelt wel een omslag naar een gematigde groei van ongeveer 1,3% en 1,8% per jaar in 2025 en 2026 voor de bouwproductie.

De totale bouwverwachtingen voor België en Nederland zijn hieronder geel gemarkeerd en verschillen nog wel. Nederland heeft nog een krimp verwachting van  -3,8% in 2024, waar deze een half jaar terug nog -2,5% was. De jaren 2025 en 2026 zijn gelukkig weer wel positief. België heeft een kleine plus van 0,1% voor 2024, maar -0,5% voor 2025 en slechts 0,8% groei in 2026. Dit is wel het percentage voor de gehele bouwsector nieuwbouw en renovatie in woningbouw en utiliteitsbouw en civiel/infra samen.

Conjunctuur

De Nederlandse economie kromp onverwachts in het 1e kwartaal van 2024 met 0,3% kwartaal-op-kwartaal, gelukkig deden we het in het 2^e kwartaal beter met een groei van 0,8% bleek half augustus volgens de eerste berekening (45 dagen na afloop van een kwartaal) van het CBS. De bruto binnenlands productie (bbp) prognoses van 2024 van diverse partijen zijn net positief onder de 1%. Voor 2025 boven de 1% (zie onderstaande tabel) maar ook die houden nog niet over.

Bouwconjunctuur

De bouwproductie kromp flink in het 1^e kwartaal met -5,8%, na eerdere kleine dalingen in de kwartalen ervoor. Het bouwvertrouwen is desondanks toegenomen. De orderportefeuilles (in maanden productie) blijven goed gevuld met 13 maanden voor woningbouwers en 9,9 maanden voor utiliteitsbouwers. Daarnaast zijn de bouwkosten dit voorjaar maar beperkt gestegen. De vergunningverlening voor woningbouw was voor de 2^e maand op rij boven de 1 miljard euro. Voor de utiliteitsbouw was deze gestabiliseerd op bijna 5 miljard euro per jaar. Waarbij zeker voor woningbouw deze de komende maanden gaat pieken is de verwachting door invoering van Omgevingswet en Wet kwaliteitsborging voor het bouwen.

Het hoofdlijnenakkoord van de nieuwe regering beloofd een ‘woontop’ te organiseren en meer woningbouwproductie met o.a. nieuw grondbeleid. Het stikstofbeleid gaat op de schop en de mestcrisis wordt aangepakt. 17 gepauzeerde infraprojecten worden opgepakt. Diverse ideeën en wellicht dat met Prinsjesdag meer bekend gaat worden over het hoe en wat.

Vergunningen nieuwbouw

De trend voor woningen nieuwbouw is weer duidelijk stijgend, die voor utiliteit nieuwbouw helaas niet, wat duidelijk te zien is in de 12 maanden voortschrijdende grafiek. Zo is er een stijging van de vergunningverlening voor de bouw van nieuwe woningen voortschrijdend 12 maanden naar 10,7 miljard euro. Utiliteit valt verder terug naar 5,0 miljard euro, zie de blauwe lijn in de grafiek. De utiliteit valt tegen en het zwakke economische herstel kan deze daling in de nieuwbouwproductie niet voorkomen.

In het 1^e kwartaal is de daling wederom verder gegaan qua vergunningen voor hallen en loodsen met kantoor (rode kolom), de vergunningen voor hallen en loodsen (donker blauwe kolom) is gelukkig weer gestegen het 1^e kwartaal, zie de grafiek hieronder. Schuren en stallen (licht blauwe kolom) herstelt zich ook. Gekeken naar alleen de bedrijfsruimte markt gaat de vergunningverlening voor 2024 van 5,8 M m² naar 5,1 M m² in 2025 en 5,0 M m² in 2026. Een duidelijke pas op de plaats voor deze marktsector, zie ook de voorspelling op het eind voor de totale utiliteit.

Stikstof update

Het hoofdlijnenakkoord is binnen de agrarische sector goed ontvangen. Het zal veel tijd kosten om het om te zetten in beleid, zeker door de afhankelijkheid van medewerking van Brussel. Of er ook voor de bouwsector stikstofruimte beschikbaar komt, is een vraag voor de langere termijn helaas.

Ondertussen zijn er ruim 1.400 aanvragen binnengekomen voor de landelijke beëindigingsregelingen veehouderijlocaties. Nieuwe aanvragen kunnen nog tot 21 december worden aangevraagd. De helft van de aanvragen is ondertussen behandeld en 90% is toegekend. Hopelijk geeft dit ook wat stikstofruimte voor de bouw.

Het bijzondere is al wel dat de vergunningverlening voor agrarische bouw al 2 kwartalen op rij is gestegen. De bouwproductie wordt daardoor voor de komende jaren circa 800.000 m2.

Tot slot de utiliteit voorspellingen op een rij voor NL

Overzicht van de recente Buildsight en Bouwkennis Utiliteitsbouw (nieuwbouw) voorspellingen in % ten opzichte van het jaar ervoor. Verder nog de Euroconstruct Nederland verwachtingen voor de gehele bouwsector.

	Datum	2023	2024	2025	2026
Buildsight (m3)	12-06-24	+2,0	-4,0	-12,0	-2,0
Bouwkennis (m2)	26-06-24	-7,2	-3,3	-1,0	+2,2
Euroconstruct Bouw (€)	14-06-24	+1,1	-3,8	+0,8	+3,4

Buildsight ziet 2024 nu duidelijk negatief (was nog -2% 3 maanden geleden) qua verwachting. De grote daling verwachten ze in 2025 naar -12% (was -10%) en dan -2% voor 2026.
Bouwkennis ziet voor 2024 ongeveer een gelijke daling in m2 BVO productie van -3,3%, maar slechts een beperkte daling van -1% in 2025.
De beide bureau verschillen nog duidelijk in de verwachting voor de langere termijn van 2026.
Euroconstruct (gehele bouw/infra) is voor 2024 gelijk aan de Buildsight voorspelling, maar voor 2025 zelfs nog iets positief.   
De (utiliteit) bouwsector heeft duidelijk een mindere tijd bereikt volgens de bronnen.

Bronnen: Bouwkennis, BouwMonitor, Buildsight, CBS, CPB, Cobouw, EIB en EUROCONSTRUCT.