Trots op stalen platen met gaten. De windbreker moet het verschil gaan maken in stofoverlast van Tata Steel!

Artikel in het Noord-Hollands Dagblad geschreven door Pascal van Dongen – 14 april 2024

VELSEN-NOORD

Op een fabrieksterrein in het Utrechtse IJsselstein worden grote stalen platen van 1,25 millimeter dik in allerlei hoeken geperst. Niet voor gevelbekleding of voor de constructiebouw maar voor Tata Steel in Velsen-Noord. Hier in IJsselstein wordt namelijk de nieuwe windbreker voor bij de staalfabriek gemaakt.

Je kan je er misschien niet veel bij voorstellen. Een groepje mannen dat geïnteresseerd rondom een gecoat stuk metaal staat. In het metaal zijn gaten van zo’n drie centimeter doorsnede gestanst. De platen hebben een lengte van vijf meter en hebben een mooie, grijze coating. Bram van de Kaa, projectleider bij Tata Steel kijkt bijna liefdevol naar het stuk staal. „Hiermee moeten we de stofoverlast voor de omgeving aanzienlijk kunnen terugbrengen”, zegt de geestelijk vader van de windbreker.

De staalplaten worden bij SAB-profiel (een onderdeel van Tata Steel Nederland) in IJsselstein in een speciale vorm gevouwen. SAB maakte onder andere de gevelpanelen voor het AZ-stadion in Alkmaar en de profielplaten voor de luchthavens van Dubai en Doha International Airport in Qatar.

Bram van de Kaa, Tata Steel (r) bekijkt met Frank de Vos van SAB-profiel de platen van de windbreker

Als je er van de zijkant op de panelen voor de windbreker kijkt, lijkt het een zogenaamd damwandprofiel. De ’gevouwen’ platen, zo’n vijfduizend stuks, worden opgestapeld en vervolgens naar Uitgeest vervoerd. Daar krijgen ze een kleurtje. „Er worden elf verschillende soorten grijs gebruikt waarmee we een kusttafereel kunnen suggereren op het scherm.” Het Beverwijkse kunstenaarscollectief Spatzuiver maakt tenslotte heel scherm af met strandtaferelen. Maar dat gebeurt later pas.

Het windscherm komt rond het terrein van de grondstoffenopslag, aan de Reyndersweg richting de Noordpier. Langs die weg staan ook windmolens. Verder komt een deel te staan langs de Kolenveldweg, ofwel tussen de Averijhaven en de bergen met kolen en ertsen in.

Het windscherm zal ongeveer achttien meter hoog worden, circa negenhonderd meter lang en het gaat de windsnelheid boven dit terrein verlagen, zo stelt Tata Steel. Door het scherm krijgt de wind minder vat op het materiaal en waait het stof minder op. Naast het windscherm werkt Tata ook aan andere verbeteringen bij de grondstoffenlogistiek om het verwaaien van stof verder te verminderen. De verwachtingen van de windbreker zijn hooggespannen. Tata Steel wil met het scherm dat de neerslag van stof in de directe omgeving met 65 procent zal verminderen.

Omwonenden zijn sceptisch over de komst van het scherm. Al eerder liet Hans Dellevoet van de Dorpsraad Wijk aan Zee aan deze krant weten dat wat hem betreft het windscherm niet hoeft te komen. Zij zien liever een overkapping omdat ze vrezen dat de stof gewoon over dit gevaarte heen gaat waaien. Ook denken ze dat de windbreker over een paar jaar een roestige schutting zal zijn.

Tata Steel laat bij monde van een woordvoerder weten dat onderdeel van het groen staal plan het overkappen van de ertsen is. „Daar hebben we ook subsidie voor aangevraagd bij het ministerie. Nu bouwen we al een windscherm, maar net als omwonenden en actiegroepen uit de omgeving willen wij dus ook toewerken naar het overkappen van de grondstoffen die we in gebruik hebben. Kolen willen we niet overkappen, want die gebruiken we na voltooiing van het groen staal plan niet meer.”

De vrees dat de stofoverlast blijft, deelt projectleider Van de Kaa niet. „Door de vorm van de profielen en de gaten wordt de wind afgebogen. Uit virtuele windtunnelonderzoeken blijkt dat er veel stof tegengehouden wordt. Anders waren we hier niet mee doorgegaan.” Ook ten aanzien van roest van de windbreker is de projectleider optimistisch. De platen zijn extra goed gecoat en die coating is bestand tegen de hard zeewind, zo is de gedachte.

De mega-schutting zou in eerste instantie een kilometer lang worden. Daar is nu een stuk vanaf gehaald om de vleermuizen de ruimte te geven ter hoogte van de windmolens. „Omdat het windscherm de contouren van de kustlijn volgt, vliegen zij mogelijk langs het scherm waar ook windmolens staan. Die combinatie vergroot het risico dat ze in de windmolen belanden.” Om andere dieren te beschermen, zoals padden, wordt er tegen het scherm een speciaal zeil geplaatst.

Vrachtwagens met versgeperste profielplaten rijden momenteel af- en aan naar Uitgeest om de kleurcoating te krijgen. Tata Steel hoopt medio dit jaar de bouw van het windscherm af te kunnen ronden.